INFORMACJE ARCHIWALNE

System zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego

Sprawozdania

Sprawozdanie z oceny własnej

– działania na rzecz zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia związane z przygotowaniami do ewaluacji Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersytetów (EUA) (2016)

 

1. Opis

W jakim stopniu i w jakich zakresach wydział wykorzystuje swą autonomię?

Wydział skutecznie wykorzystuje swą autonomię w różnych dziedzinach (zarządzanie finansami, decyzje merytoryczne). Na Wydziale przyjęty jest system zarządzania oparty na zasadzie subsydiarności i względnej niezależności (merytorycznej, finansowej, organizacyjnej, dydaktycznej) poszczególnych instytutów.

Jak rozpoznawane są i przezwyciężane rozbieżności między celami wydziału zapisanymi w misji
a rzeczywistością?

Nie ma sprzeczności między celami sformułowanymi w misji Wydziału a rzeczywistością: cele zostały sformułowane na podstawie praktyk. Cele te mogą być realizowane z mniejszą lub większą skutecznością: szczegółowa analiza okoliczności sprzyjających realizacji celów i ją utrudniających zawarta została w strategii średniookresowej Wydziału. (http://www.polon.uw.edu.pl/misja-i-strategia-wydzialu;jsessionid=B12D49C683F14C440EEC584A4662E2C3)

Jak rozpoznawane są w odniesieniu do misji i jak utrwalane mocne strony funkcjonowania wydziału?

Mocne strony Wydziału, wyłonione w analizie SWOT, to:

  • prestiż i tradycja jednostki
  • dydaktyka na wysokim poziomie, ciekawe i dobrze oceniane programy studiów, stale poszerzana oferta dydaktyczna
  • zmotywowani i zaangażowani studenci; współpracujący z Wydziałem absolwenci, zatrudnieni w istotnych z punktu widzenia Wydziału sektorach życia społecznego
  • aktywność organizacji studenckich
  • wysoki poziom badań naukowych, kategoria A
  • wysoka produktywność pracowników (dużo dobrych publikacji, konferencji, liczne nagrody i wyróżnienia, dynamiczne naukowe awanse)
  • wysoki poziom kadry – zarówno naukowej, jak i administracyjnej i technicznej
  • rosnąca liczba grantów i projektów międzyinstytucjonalnych
  • szeroka współpraca międzynarodowa i międzyinstytucjonalna (choć nie zawsze dostatecznie dobrze/centralnie zorganizowana)
  • kultura i atmosfera pracy, stosunek przełożonych do pracowników; swoboda działania, samodzielność i zdyscyplinowanie kadr, niewiele osób zatrudnionych na umowach-zleceniach
  • relatywnie stabilna sytuacja finansowa

W strategii wskazano następujące sposoby utrwalenia mocnych stron Wydziału:

zinstytucjonalizowanie wsparcia w pozyskiwaniu grantów/publikowaniu tekstów/publikowaniu w języku angielskim; stworzenie aktualizowanych baz danych  (granty, stypendia, instytucje współpracujące, szkolenia, bazy ekspertów itp.); stworzenie systemu przekazywania publikacji i materiałów edukacyjnych do OA; opracowanie systemu promocji;  stworzenie (otwartych dla chętnych) komisji do opracowania szczegółowych rozwiązań w poszczególnych dziedzinach i przeprowadzanie ankiet tematycznych na Wydziale; powołanie komisji ds. korekt programowych w instytutach/dla poszczególnych kierunków (z szerokim udziałem studentów), korekta systemów komunikacyjnych (po ustaleniach studenckich potrzeb w tym względzie), stworzenie bazy absolwentów/instytucji współpracujących/praktyk/szkoleń; pracowanie transparentnych systemów merytorycznej oceny i przekazywania informacji zwrotnych od przełożonych; opracowanie systemów premii/systemów wsparcia dla różnych kategorii pracowników.

Jak można uzyskać lepsze powiązanie pomiędzy zapisanymi w misji i strategii celami wydziału a jego działalnością?

Na rok 2016/17 przewidziane jest stworzenie listy zadań strategicznych i wybranie zadań priorytetowych do realizacji w kolejnych latach.

Jeśli wydział składa się z jednostek organizacyjnych (instytutów, katedr), jak określona jest i jak przebiega koordynacja ich działań umożliwiająca realizację celów zawartych w misji i strategii wydziału?

W roku 2015/16 powołano na Wydziale zespół ds. strategii, w skład którego weszli przedstawiciele wszystkich instytutów oraz przedstawiciele studentów i doktorantów.

Jakie są cele wydziału dotyczące jego związków z otoczeniem społecznym oraz zaangażowania w debatę publiczną?

Związki z otoczeniem społecznym wzmacniane być mają w szczególności poprzez realizację następujących celów strategicznych:

– Budowa systemów komunikacji i promocji/zwiększenie widzialności dokonań i prac Wydziału

– Usprawnienie obiegów informacyjnych/udostępnienie materiałów edukacyjnych

– Usprawnienie systemu praktyk /wsparcie absolwentów w poszukiwaniu pracy

– Udział w projektach dydaktycznych opierających się na współpracy z otoczeniem społecznym (takich jak projekt INNOHUMAN)

Jak wydział reaguje na oczekiwania, zagrożenia i możliwości pojawiające się w jego otoczeniu zewnętrznym (pozauniwersyteckim)?

Odpowiedzią na oczekiwania, zagrożenia i możliwości ma być podjęcie następujących działań strategicznych (częściowo już realizowanych):

– Budowa systemów komunikacji i promocji/zwiększenie widzialności dokonań i prac Wydziału

– Budowa systemów wsparcia pracowników naukowych

– Budowa systemów motywacyjnych dla wszystkich kategorii pracowników

– Korekta programów studiów z udziałem studentów/doktorantów

– Usprawnienie obiegów informacyjnych/udostępnienie materiałów edukacyjnych

– Usprawnienie systemu praktyk /wsparcie absolwentów w poszukiwaniu pracy

– Wypracowanie systemu rozwiązań prostudenckich dla grup potrzebujących (np. niepełnosprawni, rodzice, studenci pracujący)

– Ciągłe wzmacnianie międzypokoleniowej wymiany naukowej, między innymi dzięki wspieraniu działalności studenckich kół naukowych

– Wzmacnianie mechanizmów sprzyjających demokratyzacji życia na Wydziale (między innymi dzięki rozbudowie systemu przedstawicielskiego)

– Utrzymanie i wzmacnianie dotychczasowych zasad zatrudnienia – wyłącznie merytorycznych i niedyskryminacyjnych

– Budowa systemów wsparcia i motywacji

– Usprawnienie wewnętrznej komunikacji

– Wypracowanie systemu propracowniczych rozwiązań (np. dla pracowników będących rodzicami)

Jaką rolę powinni odgrywać przedstawiciele otoczenia społecznego w podejmowaniu i realizowaniu wydziałowych decyzji strategicznych?

Wydział bardzo intensywnie współpracuje z otoczeniem społecznym. Najczęściej jest to współpraca inicjowana oddolnie, wynikająca ze współpracy merytorycznej i dydaktycznej określonych instytutów i zespołów badawczych. Współpracownicy współtworzą programy dydaktyczne, biorą udział w badaniach i otwartych debatach, pełnią funkcje doradcze. Pośrednio wpływają więc na decyzje strategiczne; decyzje strategiczne powinny być jednak podejmowane wyłącznie przez społeczność Wydziału, którego dotyczą.

W jakim stopniu kształcenie na wydziale uwzględnia zasady kształcenia nakierowanego na studenta (np. w ujęciu propagowanym przez European Students Union, zob. https://www.esu-online.org/wp-content/uploads/2016/07/100814-SCL.pdf)?

Na Wydziale od dawna funkcjonują rozmaite formy dydaktyczne, wpisujące się w praktyki SCL, takie jak warsztaty, seminaria, translatoria, koła naukowe, obozy naukowe, udział studentów w konferencjach i publikacjach, zebraniach naukowych, niekiedy grantach. Zmiany w programach studiów są zawsze konsultowane ze studentami; programy zajęć i warunki zaliczenia są podawane do wiadomości studentów z odpowiednim wyprzedzeniem i często formułowane w sposób stwarzający możliwość współtworzenia programów przez studentów. Istnieją procedury odwoławcze; wszelkie uwagi można zgłaszać w trybie ciągłym do dziekana i dyrektorów ds. studenckich poszczególnych instytutów.

Szersze wprowadzenie zasad SCL wymaga debat i reform ponadwydziałowych, przede wszystkim uelastycznienia i zmiany trybu rozliczania pensum pracowników, uelastycznienia kalendarza akademickiego (sztywne terminy sesji związane z domyślnymi modułami zajęć) oraz zmian proksemicznych (wygospodarowanie sal na pracę samodzielną i projektową, wyposażenie sal w odpowiedni sprzęt). Istotne będzie też nawiązanie szerszej/bardziej zinstytucjonalizowanej współpracy z otoczeniem społecznym, co powinno być wspomagane finansowo i organizacyjne przez władze UW (wsparcie to nie powinno ograniczać się do obsługi grantów pozauniwersyteckich).

2. Dobre praktyki w ocenianej dziedzinie (rozwiązania sprawdzone i godne upowszechnienia).

Współpraca z otoczeniem społecznym, także poprzez zwiększenie udziału w projektach dydaktycznych uwzględniających potrzeby pracodawców. 

3. Harmonogram działań w celu ulepszenia dotychczasowych lub przyjęcia nowych rozwiązań zapewniających i doskonalących jakość kształcenia w ocenianej dziedzinie.

Rok 2016/17: wyznaczenie zadań strategicznych i powołanie zespołów zadaniowych.

4. Załączniki (pomocne UZZJK w pracach nad sprawozdaniem z oceny własnej w skali całej uczelni).

Sprawozdanie, opracowane przez Wydziałowy Zespół Zapewnienia Jakości Kształcenia, zostało zaakceptowane przez Dziekana Wydziału Polonistyki w dniu 30.09.2016 r.

Podpis Dziekana wydziału                                                    Podpis Przewodniczącego WZZJK

 

Sprawozdanie z oceny własnej

monitorowanie, przegląd i podnoszenie zasobów do nauki oraz zasady publikowania informacji na temat kształcenia na UW (2015)

1. Opis

Czy w Wewnętrznym Systemie Zapewniania i Doskonalenia Jakości Kształcenia (WSZiDJK) uwzględniono procedury dotyczące badania, analizy i oceny działań odnoszących się do:

a) zasobów materialnych i środków wsparcia procesu kształcenia,

b) publikowania informacji na temat kształcenia na realizowanych w jednostce kierunkach studiów?

Jeśli nie, proszę uzasadnić tę decyzję..

WSZiDJK uwzględnia procedury, mające zapewnić środki wsparcia procesu dydaktycznego (pkt 2a systemu, zawierający reguły zapewniania wsparcia oraz przeglądu zasobów materialnych Wydziału; wskazujący procedury – np. ankietyzację – oraz osoby odpowiedzialne za ich realizację; por. zwłaszcza podpunkty 7-10 oraz 12).

W przypadku, gdy w WSZiDJK uwzględniono procedury dotyczące monitorowania, przeglądu i podnoszenia jakości działań odnoszących się do środków wsparcia procesie studiowania, prosimy opisać:

a) działania związane z oceną administracji jednostki w zakresie jej działań istotnym z punktu widzenia studentów;

b) procedurę wykorzystania wyników oceny, o której mowa w punkcie a;

c) procedurę oceny jakości zasobów materialnych jednostki, w tym infrastruktury dydaktycznej;

d) procedurę wykorzystania wyników oceny, o której mowa w punkcie c.

a) Ocenie działań administracji służy ogólnowydziałowa ankieta (jej wzór jest załącznikiem do WSZiDJK), jednak wiele jednostek ocenia pracę administracji posiłkując się własnymi ankietami, do czego WSZiDJK daje im pełne prawo (np. ISZiP oraz IKP, który włączył pytanie o jakość obsługi administracyjnej do ankiety studenckiej).

Administracja mogła ocenić warunki swojej pracy i relacje ze studentami w ogólnowydziałowej ankiecie przeprowadzonej w semestrze letnim roku 2015 i mającej dostarczyć materiału do budowy strategii średniookresowej Wydziału.

b) Wyniki ankiet oceniających administrację (oraz te, w których administracja ocenia swoje warunki pracy) służą władzom dziekańskim i instytutowym do oceny pracowników – określenia ich potrzeb i problemów, przyznawania premii okresowych.

c-d) Ocena jakości infrastruktury odbywa się wielokanałowo (cennych materiałów dostarczyła ankieta przeprowadzona dla celów budowania strategii średniookresowej; respondentami byli wszyscy pracownicy oraz studenci i doktoranci, co pozwoliło spojrzeć na infrastrukturę z wielu różnych perspektyw). Sukcesywnie i w miarę możliwości finansowych sale są remontowane i wyposażane w sprzęt multimedialny, wciąż jednak są niezaspokojone potrzeby (np. specjalistyczne laboratorium językowe).

Czy jednostka zapewnia studentom możliwość korzystania z zasobów bibliotecznych i informacyjnych, w tym w szczególności dostęp do lektur obowiązkowych i zalecanych w sylabusach oraz do Wirtualnej Biblioteki Nauki?

Wszystkie jednostki Wydziału posiadają własne biblioteki z kompletem lektur obowiązkowych; inne materiały udostępniane są studentom np. przez platformę MOODLE. Studentom stwarzane są możliwości korzystania z innych księgozbiorów (np. Instytutu Slawistyki PAN), Wirtualnej Biblioteki Nauki oraz naukowych baz internetowych krajów kierunkowych (slawiści). Przeszkodą w pełnym korzystaniu z zasobów są ograniczone środki finansowe na zakup nowości/zasobów audiowizualnych oraz ograniczone stosowanie zasad otwartego dostępu (także przez wykładowców).

Czy w przypadku, gdy w jednostce prowadzone jest kształcenie na odległość, umożliwiono studentom i nauczycielom akademickim dostęp do platformy edukacyjnej o funkcjonalnościach zapewniających:

a) udostępnianie materiałów edukacyjnych (tekstowych i multimedialnych),

b) personalizowanie dostępu studentów do zasobów i narzędzi platformy,

c) komunikowanie się nauczyciela ze studentami oraz pomiędzy studentami,

d) tworzenie warunków i narzędzi do pracy zespołowej,

e) monitorowanie i ocenianie pracy studentów, tworzenie arkuszy egzaminacyjnych
i testów.

Z jakiej platformy edukacyjnej jednostka korzysta prowadząc kształcenie na odległość?

Wydział wykorzystuje platformy MOODLE oraz COME do prowadzenia internetowych kursów np. języków słowiańskich (czeskiego i chorwackiego) czy zajęć z kultury języka polskiego w systemie e-learningu; platformy służą też do dzielenia się ze studentami materiałami oraz do monitorowania i oceniania ich pracy.

Czy w jednostce wdrożono system opieki naukowej, dydaktycznej i materialnej  uwzględniający także potrzeby osób niepełnosprawnych? Jeśli nie, prosimy uzasadnić tę decyzję. Jeśli tak, prosimy opisać podstawowe zasady i procedury systemu.

Budynki Wydziału są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, Wydział korzysta też z pomocy BON w opracowaniu materiałów dla osób niedowidzących (tu problemem jest wciąż za mała liczba materiałów w postaci cyfrowej). Studenci niepełnosprawni korzystają też – w zależności od potrzeb – z innych udogodnień (indywidualny tryb nauczania i opieki, stypendia socjalne oraz stypendia specjalne, uwzględnienie ich potrzeb w systemie zaliczeń).

Czy funkcjonujący w jednostce system opieki naukowej, dydaktycznej i materialnej uwzględnia udział studentów i doktorantów w weryfikacji prawidłowości jego działania?

Studenci i doktoranci są reprezentowani we wszystkich ciałach i komisjach Wydziału, wyrażają też swoje opinie w różnego rodzaju ankietach.

Czy WSZiDJK zawierają procedury odnoszące się do rozpatrywania skarg i rozwiązywania sytuacji konfliktowych w jednostce? Jeśli nie, prosimy uzasadnić tę decyzję. Jeśli tak, prosimy opisać podstawowe zasady i procedury odnoszące się do tych działań.

WSZiDJK w punkcie 2a, podpunkt 12 wskazuje rozmaite instytucje mediacyjne na UW, które mogą służyć studentom pomocą prawną w różnego rodzaju sytuacjach konfliktowych.

Tradycyjne i wciąż funkcjonujące na Wydziale instytucje mediacyjne to egzaminy komisyjne i komisje dyscyplinarne.

Czy – w Państwa ocenie – podejmowane w jednostce działania zapobiegawcze i dotyczące rozwiązywania sytuacji konfliktowych są wystarczające i efektywne?

Por. pytanie poprzednie. Działania zapobiegawcze na Wydziale nie są podejmowane, a za rozwiązywanie sytuacji konfliktowych odpowiedzialne są władze jednostek. Wydaje się, że są to rozwiązania wystarczające. Wyniki ankiety ogólnowydziałowej przeprowadzonej w tym roku wskazują jednak, że warto opracować procedury, dzięki którym wszyscy pracownicy i studenci będą mogli w większym stopniu brać udział w debacie na temat istotnych spraw Wydziału.

Czy w jednostce wspierane są działania podejmowane przez samorząd studentów, samorząd doktorantów oraz inne organizacje zrzeszające studentów i doktorantów? Jeśli nie, prosimy uzasadnić tę decyzję. Jeśli tak, prosimy wskazać kilka przykładów takich działań.

Władze Wydziału oraz instytutów wspierają przedsięwzięcia studenckie i doktoranckie zarówno finansowo (dofinansowanie konferencji, publikacji, imprez animacyjnych i integracyjnych), jak i organizacyjnie i merytorycznie (opieka nad kołami naukowymi, współtworzenie stowarzyszeń – np. slawistyczne stowarzyszenie „Kulturalist", wspólne projekty badawcze).

Czy władze jednostki i inne jej organy statutowe podejmują aktywne działania mające na celu szerokie włączanie studentów oraz doktorantów i ich przedstawicieli do prac w komisjach statutowych i doraźnych, zwłaszcza koncentrujących się wokół procesu dydaktycznego i spraw dotyczących studentów i doktorantów? Jeśli nie, prosimy uzasadnić tę decyzję. Jeśli tak, prosimy wskazać komisje statutowe i doraźne, w pracach których uczestniczą studenci i doktoranci.

Przedstawiciele studentów i doktorantów zasiadają we wszystkich komisjach oraz ciałach kolegialnych Wydziału. Dodatkowo wyrażają swą opinie na temat procesu dydaktycznego w różnego rodzaju ankietach, których wyniki brane są pod uwagę w pracach nad ulepszeniem procesu dydaktycznego.

Czy w jednostce są gromadzone, analizowane i wykorzystywane informacje zawarte w USOS lub IRK dotyczące procesu kształcenia w tej jednostce? Jeśli nie, prosimy uzasadnić tę decyzję. Jeśli tak, prosimy wskazać kilka przykładów działań wynikających z tych analiz.

WSZiDJK w punkcie 3a określa procedury wykorzystywania danych z USOS (średnia ocen i odsiew), dane z IRK pomagają określić profil kandydatów na studia.

Czy WSZiDJK zawiera procedury dotyczące analizy i wykorzystania wniosków z raportów rekrutacyjnych sporządzanych przez PEJK? Jeśli nie, prosimy uzasadnić tę decyzję. Jeśli tak, prosimy wskazać kilka przykładów działań wynikających z tych analiz.

Raporty rekrutacyjne PEJK (upubliczniane na stronie PEJK) mają charakter ilościowy, nie są też dostatecznie szczegółowe i dynamicznie aktualizowane – dlatego też nie są ważnym źródłem informacji o procesach rekrutacyjnych w poszczególnych jednostkach UW.

Czy WSZiDJK zawiera procedury dotyczące analizy i wykorzystania wniosków z raportów z ankiety ogólnouniwersyteckiej przeprowadzanych przez PEJK (studenckiej i doktoranckiej)? Jeśli nie, prosimy uzasadnić tę decyzję. Jeśli tak, prosimy wskazać kilka przykładów działań wynikających z tych analiz.

Wydział nie korzysta z żadnych ankiet przygotowywanych przez PEJK, ma własne ankiety z pytaniami o charakterze otwartym, które mają znacznie większą moc diagnostyczną. Wyniki ankiet PEJK (o charakterze ilościowym) nie są pomocnym narzędziem w procesie podnoszenia jakości ddydaktyki.

Czy w jednostce prowadzony jest stały monitoring i analiza zawartości  katalogu ECTS w zakresie kompletności – wprowadzonej do systemu – oferty edukacyjnej? Jeśli nie, prosimy uzasadnić tę decyzję. Jeśli tak, prosimy wskazać sposoby działania dotyczące przekazywania informacji do Katalogu ECTS UW (http://informatorects.uw.edu.pl/pl/).

Koordynatorzy ECTS na Wydziale odpowiedzialni są za przekazywanie danych do Katalogu ECTS. Jednak wiedza o funkcjonowaniu Katalogu ECTS wśród studentów jest niewielka i warto zadbać o skuteczniejsze przekazywanie informacji o katalogu, np. poprzez dodanie linków na stronach jednostek.

Czy w jednostce stosowane są procedury zapobiegające plagiatom? Czy są one zróżnicowane w zależności od pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia studiów?

Niektóre jednostki Wydziału wykorzystują system antyplagiatowy (ISZiP). WSZiDJK w punkcie 2d (zasady dyplomowania) wskazuje promotorów jako odpowiedzialnych za sprawdzenie prac pod kątem możliwych plagiatów. Wynika to z przekonania, że jakość opieki nad studentami (w tym rzetelne wsparcie merytoryczne w pracy nad rozprawami wszelkiego typu) lepiej zapobiega plagiatom niż systemy informatyczne.

Czy na stronie www jednostki umieszczane są aktualne informacje dotyczące procesu kształcenia na realizowanych w jednostce kierunkach studiów? Jeśli nie, prosimy uzasadnić tę decyzję. Jeśli tak, prosimy wskazać zakres oraz sposób informacji umieszczanych na stronie www jednostki.

Wszystkie instytuty Wydziału publikują informacje na temat procesu kształcenia na www oraz często także na Facebooku. Informacje te obejmują programy studiów i zasady studiowania, opisy przedmiotów,  kalendarium sesji, dyżury pracowników, informacje o życiu studenckim (działalność kół i samorządu) oraz aktualności.

2. Dobre praktyki w ocenianej dziedzinie (rozwiązania sprawdzone i godne upowszechnienia)

Za mocną stronę Wydziału uznać można wielostronną, bezpośrednią komunikację ze studentami, indywidualne podejście do studentów, wzbogacające i humanizujące biurokratyczne rozwiązania systemowe.

3. Harmonogram działań w celu ulepszenia dotychczasowych lub [ew. oraz] przyjęcia nowych rozwiązań zapewniających i doskonalących jakość kształcenia w ocenianej dziedzinie.

Ważnym przedsięwzięciem w roku akademickim 2015/2016 będzie (związane z celami strategicznymi Wydziału) ulepszenie obiegów komunikacyjnych funkcjonujących na Wydziale. Zmiany w strukturze komunikacyjnej Wydziału poprzedzone zostaną rzetelnym rozpoznaniem sytuacji (diagnozą, jakie aspekty wydziałowego obiegu informacji można uznać za niedoskonałe).

Ulepszenie obiegów komunikacyjnych oznacza również podjęcie próby lepszego wykorzystania zasobów cyfrowych (otwarty dostęp, digitalizacja materiałów dydaktycznych) i potencjału demokratycznej wymiany opinii (udział wszystkich kategorii pracowników oraz studentów w opracowywaniu nowych rozwiązań, w tym reformy studiów I i II stopnia).

Wypracowywaniu rozwiązań we wskazanych dziedzinach zostaną poświęcone najbliższe miesiące.

4. Załączniki (pomocne UZZJK w pracach nad sprawozdaniem z oceny własnej w skali całej uczelni).

Opracowane wyniki ankiety ogólnowydziałowej 2015.

Sprawozdanie, opracowane przez Wydziałowy Zespół Zapewnienia Jakości Kształcenia, zostało zaakceptowane przez Dziekana Wydziału Polonistyki w dniu ...

Podpis Dziekana Wydziału                                                   Podpis Przewodniczącego WZZJK

 

 

Sprawozdanie z oceny własnej – doświadczenia jednostek w uznawaniu efektów uczenia się osiągniętych poza edukacją formalną (2014)

1. Opis

1a. Wpływ niżu demograficznego na funkcjonowanie jednostki

Według danych MNiSzW, w roku akademickim 2012/2013 w polskich uczelniach studiowało 1 675 815 studentów, zgodnie zaś z prognozami MNiSzW w następstwie niżu demograficznego liczba studiujących w r. 2024/2025 spadnie do 1 254 000 (czyli o 25%), a w r. 2035/2036 wynosić będzie ok. 1 486 000 (czyli o ok. 9% mniej niż w r. 2012/2013).

Czy w trwającej kadencji władze jednostki podjęły analizę wpływu niżu demograficznego na jej obecne i przyszłe funkcjonowanie (np. przy okazji opracowywania strategii jednostki)?

Odpowiadają:

– Dziekan (kierunek filologia polska)

– IFK: Instytut Filologii klasycznej (kierunek filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie)

– IKP: Instytut Kultury Polskiej (kierunek kulturoznawstwo-wiedza o kulturze)

– IPS: Instytut Polonistyki Stosowanej (filologia polska, logopedia, studia podyplomowe)

– ISZiP: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej (kierunek slawistyka)

– KJOWPiB: Katedra Językoznawstwa Ogólnego, Wschodnioazjatyckiego Porównawczego i Bałtystyki (kierunek filologia bałtycka)

TAK (dziekan)

IFK: Niż demograficzny i jego skutki są od początku kadencji jednym z najważniejszych przedmiotów zainteresowania dyrekcji IFK, a także jej pracowników. Wciąż trwająca dyskusja ma na celu zarówno opracowanie spójnego planu działań mających zapewnić poprawne funkcjonowanie IFK w niesprzyjających warunkach demograficznych, jak i bieżące reagowanie na zmieniającą się sytuację.

IKP: tak

IPS: tak

ISZiP: tak

KJOWPiB: tak

Jeśli tak, to kto dokonywał tej analizy (np. władze jednostki, Zespół Zapewniania Jakości Kształcenia, komisja lub komisje Rady jednostki, specjalnie powołany zespół ekspertów, inne)?

Prodziekan ds. studenckich, dydaktycznych i studiów doktoranckich, Pełnomocnik dziekana ds. Krajowych Ram Kwalifikacji (kierunek filologia polska)

IFK: Dyskusję na temat negatywnego wpływu niżu demograficznego na funkcjonowanie IFK prowadzi dyrekcja IFK, zarazem konsultując te zagadnienia nie tylko z Radą Naukową IFK, ale także z poszczególnymi pracownikami jednostki (takie otwarte konsultacje są możliwe w tak małej jednostce jak IFK).

IKP: Dyrekcja IKP oraz Komisja Rekrutacyjna.

IPS: Władze jednostki – dyrekcja Instytutu oraz jej pełnomocnicy.

ISZiP: Dyrekcja jednostki wraz z pełnomocnikiem ds. realizacji programu, kierownicy zakładów.

KJOWPiB: Kierownictwo Katedry w porozumieniu z Zakładem Bałtystyki.

Czy w wyniku tej analizy zaplanowano konkretne działania zapobiegające negatywnym następstwom niżu demograficznego?

Zaplanowano modernizację programów dydaktycznych (specjalizacji zawodowych oraz programów studiów, zwłaszcza II stopnia) oraz zintensyfikowano działania promujące Wydział Polonistyki (zwiększono liczbę informacji o studiach na Wydziale Polonistyki w informatorach dla maturzystów, organizowano spotkania dydaktyczne – lekcje pokazowe, warsztaty – z uczniami szkół średnich)  – filologia polska

IFK: Troska o poprawne działanie IFK w warunkach niżu demograficznego warunkuje wiele działań dyrekcji. Z jednej strony odpowiedzią na pogarszającą się sytuację demograficzną jest prowadzenie oszczędnej, zbilansowanej polityki finansowej, mającej zapewnić poprawne funkcjonowanie IFK mimo zmniejszenia dotacji wynikającego ze zmniejszenia liczby studentów. Z drugiej strony IFK podejmuje działania, których celem jest propagowanie studiów w zakresie filologii klasycznej: organizacja cyklu wykładów popularyzujących wiedzę o antyku dla uczniów szkół średnich, bezpośrednie kontakty ze szkołami średnimi i oferowanie współpracy oraz wsparcia w zakresie prowadzenia lekcji i zajęć dodatkowych poświęconych językowi łacińskiemu i kulturze antycznej. Planowana jest również kampania promocyjna w mediach społecznościowych. Działania promocyjne są skierowane zarówno do osób już zainteresowanych kulturą starożytną, jak i do tych o niedokładnie jeszcze sprecyzowanych zainteresowaniach humanistycznych. W trosce o utrzymanie zainteresowania studentów, którzy podjęli studia w IFK, dyrekcja dba o atrakcyjność programu studiów i właściwą obsadę prowadzonych zajęć, gwarantującą ich wysoki poziom. IFK stara się także rozszerzać ofertę dydaktyczną poprzez proponowanie studiów w zakresie literatury i kultury renesansu. Należy jednak podkreślić, że wbrew częstej praktyce, której celem jest minimalizowanie negatywnych skutków niżu demograficznego, IFK skupiał się dotąd raczej na utrzymaniu studiów filologicznych w tradycyjnym kształcie, których prowadzenie jest misją warszawskich filologów klasycznych od założenia Uniwersytetu Warszawskiego, niż na otwieraniu nowych kierunków studiów.

IKP: – Zniesiono drugi etap postępowania kwalifikacyjnego (rozmowy kwalifikacyjne) na I stopień studiów stacjonarnych.

– Trwają prace nad uruchomieniem szeregu nowych specjalności i specjalizacji na studiach I i II stopnia.

– Zorganizowano dzień otwarty IKP.

IPS: - modyfikacja programów specjalizacji zawodowych prowadzonych przez Instytut Polonistyki Stosowanej na studiach pierwszego stopnia z uwzględnieniem postulatów studentów wyrażonych w dziekańskim sondażu przeprowadzonym wiosną 2013 roku;

- poszerzenie oferty dydaktycznej (specjalizacja translatologiczna na studiach stacjonarnych pierwszego stopnia; nowy, sprofilowany moduł glottodydaktyczny na studiach podyplomowych);

- urozmaicenie oferty dydaktycznej poprzez poszerzenie oferty zajęć do wyboru w ramach studiów I i II stopnia (OGUNy, konwersatoria, translatoria w formie wykładów, ćwiczeń, kursów internetowych);

- umiędzynarodowienie studiów (rozwijanie współpracy z Uniwersytetem Wolnym w Brukseli, Polsko-Belgijskie Studia Stosowane i podwójny dyplom);

- wzbogacenie oferty praktyk zawodowych (w ramach specjalizacji nauczycielskiej hospitacje lekcji wraz z komentarzem nauczyciela; w ramach specjalizacji redaktorsko-wydawniczej praktyki m. in. w redakcjach, Sądzie, stworzenie warsztatowego czasopisma studentów „Silva rerum"; w ramach specjalizacji glottodydaktycznej praktyki w szkołach języków obcych oraz języka polskiego dla cudzoziemców na terenie Warszawy; w ramach kierunku logopedia ogólna i kliniczna praktyki w szpitalach oraz innych placówkach zdrowia, poradniach, przedszkolach i szkołach);

- promocja kierunku logopedia ogólna i kliniczna oraz studiów podyplomowych na portalach internetowych;

- precyzyjne określanie liczby miejsc na poszczególnych kierunkach, a także miejsc w poszczególnych grupach zajęciowych, gwarantujące równowagę między wysoką jakością kształcenia oraz możliwościami finansowymi i kadrowymi Instytutu.

ISZiP: Podjęto działania na rzecz większej rozpoznawalności kierunku slawistyka i obecności Instytutu Slawistyki w różnych działaniach poza uniwersytetem. Pracownicy i studenci angażują się akcje popularyzatorskie w szkołach, instytucjach kultury. Działania tego typu mają na celu rozpowszechnienie wiedzy o studiach slawistycznych, a przez to zwiększenie bazy potencjalnych studentów.

Instytut podejmuje też współpracę w coraz większym zakresie z jednostkami zagranicznymi w celu tworzenia wspólnych kursów, uatrakcyjniających ofertę programową.

KJOWPiB: Jednostka podjęła aktywne działania w celu dalszego propagowania studiów bałtystycznych prowadzonych na Wydziale Polonistyki UW m.in. poprzez nowe formy:

- udział studentów, w tym członków Koła Naukowego Bałtystów, doktorantów i wykładowców w promocji kierunku podczas Dnia Otwartego UW (26.04.2014),

- rozesłanie ulotek informacyjnych o prowadzonych studiach I i II stopnia na kierunku filologia bałtycka (specjalność główna lituanistyka, specjalność dodatkowa letonistyka) wraz z informacją o programie studiów i ofercie stypendialnej bezpośrednio do 50 liceów o profilu humanistycznym w Warszawie (marzec 2014),

- rozesłanie informacji pocztą elektroniczną o prowadzonych studiach I i II stopnia na kierunku filologia bałtycka (specjalność główna lituanistyka, specjalność dodatkowa letonistyka) do umieszczenia na międzynarodowym portalu bałtystycznym www.baltnexus.lt,

- umieszczenie aktualnych informacji o rekrutacji i prowadzonych studiach I i II stopnia na kierunku filologia bałtycka (specjalność główna lituanistyka, specjalność dodatkowa letonistyka) wraz z informacją dla potencjalnych kandydatów z innych krajów UE (w j. łotewskim i litewskim) na stronie jednostki www.kjoib.uw.edu.pl,

- rozesłanie informacji pocztą elektroniczną o prowadzonych studiach I i II stopnia na kierunku filologia bałtycka (specjalność główna lituanistyka, specjalność dodatkowa letonistyka) wraz z informacją o programie studiów i ofercie stypendialnej bezpośrednio do szkół średnich na Suwalszczyźnie i Sejneńszczyźnie (kwiecień 2014),

- umieszczenie informacji o prowadzonej rekrutacji na portalach internetowych www.punskas.pl  (w języku litewskim) oraz www.punsk.com (w języku polskim).

Dbamy o dobrą opinię o prowadzonym kierunku studiów wśród naszych studentów. Staramy się zapewnić im w miarę wszechstronny program studiów (zwłaszcza studiów I stopnia), dający absolwentom wiele możliwości dalszego rozwoju, jak również podnieść atrakcyjność studiów poprzez zapraszanie wykładowców z zagranicy oraz stworzenie możliwości wyjazdów stypendialnych (semestralnych i rocznych) na uniwersytety litewskie i łotewskie (sukcesywnie poszerzając liczbę przyjmujących uczelni) i udziału w letnich kursach językowych.

Rozszerzamy ofertę jednostek, w których istnieje możliwość odbycia praktyk kierunkowych. Obecnie  praktyki odbywane są w różnych instytucjach i ośrodkach, także za granicą (np. na Uniwersytecie Wileńskim, praktyka dialektologiczna na Żmudzi). Uznajemy również praktyki w instytucjach wybieranych przez studentów, o ile spełniają one określone przez nas wymogi.

Oczywiście, działania te nie zapobiegną niżowi demograficznemu, jednak, mamy nadzieję, że umożliwią nam pozyskanie kandydatów o zainteresowaniach bałtystycznych.

 

1b. Doświadczenia jednostki w uznawaniu efektów uczenia się osiągniętych poza uczelnią

Zarówno w latach 90. ubiegłego wieku, jak i w ciągu ostatnich kilkunastu lat osoby posiadające już doświadczenie zawodowe podejmowały na UW studia zaoczne (ale także podyplomowe, a niekiedy dzienne), np. nauczyciele będący absolwentami filologii rosyjskiej podejmowali studia na kierunku filologia polska; pracownicy archiwów – studia na kierunku historia, specjalizacja archiwistyka itp.

Czy w jednostce zaliczano już doświadczenia zawodowe studentów na poczet przedmiotów/modułów programu studiów (dziennych, zaocznych, podyplomowych)?

TAK (dziekan: patrz sprawozdanie IPS)

IFK: Nie. Wynika to zapewne ze specyfiki studiów, opartych w znacznej mierze na nauce języków klasycznych: greki i łaciny, które zazwyczaj nie znajdują bezpośredniego zastosowania w życiu zawodowym. Zatem i doświadczenie zawodowe w znikomym stopniu pomaga w studiach w zakresie filologii klasycznej (choć podejmują je niekiedy osoby legitymujące się takim doświadczeniem).

IKP: tak

IPS: tak

ISZiP: tak

KJOWPiB: nie

Jeśli tak, to prosimy o przedstawienie przeglądu dotychczasowych praktyk w tym zakresie – sięgający nawet lat 90. i uwzględniający doświadczenia prodziekanów ds. studenckich, dyrektorów ds. studenckich, kierowników studiów podyplomowych, kierowników studiów zaocznych.

Dziekan: patrz sprawozdanie IPS

IFK: nie dotyczy

IKP: W uzasadnionych przypadkach (ale nie w skali instytucjonalnej) uznawano studentom rozmaite praktyki zawodowe na poczet rozliczenia programu studiów (praktyki studenckie, praktyki zawodowe jako elementy rozliczenia programu studiów do absolutorium).

IPS: Dotychczas doświadczenie zawodowe zaliczano tylko w uzasadnionych przypadkach na poczet praktyk zawodowych lub kierunkowych (w ramach specjalizacji zawodowych oraz studiów podyplomowych).

ISZiP: W zakresie weryfikacji znajomości języka specjalności. Przyjęcie na studia magisterskie warunkowane jest znajomością języka specjalności minimum na poziomie B2: sprawdzamy, czy student/ka posługuje się nim na tym poziomie, nie jest wymagane, by znajomość ta została uzyskana w ramach formalnych zajęć. Warunkiem jest zdanie egzaminu organizowanego przez jednostkę.

W indywidualnych przypadkach zdarza się wyrażać zgodę na zaliczenie pewnych przedmiotów na podstawie działań, aktywności czy doświadczeń uzyskanych przez studenta/tkę w innym miejscu niż uniwersytet. Zawsze jednak zależy to od osiągniecia wymaganych efektów i ma charakter indywidualny; wiąże się też najczęściej z wyjazdami zagranicznymi, częstymi na kierunku slawistyka.

KJOWPiB: KJOWPiB nie prowadzi studiów zaocznych. Mamy studentów studiujących jednocześnie na innych kierunkach lub pracujących (na ogół dorywczo). Studentom studiów stacjonarnych zaliczamy natomiast zajęcia odbyte na uczelniach zagranicznych w ramach wyjazdów stypendialnych.

2. Dobre praktyki w ocenianej dziedzinie (rozwiązania sprawdzone i godne upowszechnienia)

Jakie rozwiązania (procedury) spośród odnotowanych w punkcie 1b. sprawozdania można uznać za rozwiązania sprawdzone i godne upowszechnienia?

Dziekan: patrz sprawozdanie IPS

IFK: brak

IKP: Jak dotychczas, wspomniane rozwiązania stosowane były w Instytucie Kultury Polskiej sporadycznie, nie można więc na ich podstawie formułować wiążących wniosków odnośnie ich stosowalności w skali ogólnouniwersyteckiej.

IPS: Zaliczania praktyk zawodowych na specjalizacji redaktorsko-wydawniczej studentom pracującym już w swoim zawodzie albo zaliczania praktyk pedagogicznych nauczycielom realizującym studia podyplomowe przygotowujące do nauczania innego przedmiotu należy uznać za oczywiste i w pełni uzasadnione.

ISZiP: W kwestii znajomości języka obcego to się sprawdza. W innych przypadkach nie widzimy uzasadnienia dla wytycznych, nakazujących uznanie doświadczenia innego niż akademickie. W przypadku studiów slawistycznych prowadziłoby to po prostu do eksternistycznego trybu zaliczania przedmiotów.

Można sobie jedynie w przypadku wymaganego przez program studiów II stopnia zrealizowania projektu zespołowego, który mógłby być uznany na podstawie doświadczeń spoza uczelni.

KJOWPiB: brak

3. Szanse i zagrożenia (w kontekście przewidywanych skutków niżu demograficznego) wynikające z proponowanych przez MNiSzW rozwiązań prawnych

Przyjęty przez Radę Ministrów w grudniu 2013 r. projekt Ustawy o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym zawiera m.in. zapisy:

Art. 1 pkt 99:

„Art. 170f. Senat uczelni określa organizację potwierdzania efektów uczenia się, w tym:

1) zasady, warunki i tryb potwierdzania efektów uczenia się;

2) sposób powoływania i tryb działania komisji weryfikujących efekty uczenia się.

Art. 170g. 1. Efekty uczenia się mogą zostać potwierdzone:

1) osobie posiadającej świadectwo dojrzałości i co najmniej 5 lat doświadczenia zawodowego – w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia pierwszego stopnia lub jednolite studia magisterskie;

2) osobie posiadającej tytuł zawodowy licencjata lub równorzędny i co najmniej 3 lata doświadczenia zawodowego po ukończeniu studiów pierwszego stopnia – w przypadku ubiegania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia;

3) osobie posiadającej tytuł zawodowy magistra lub inny równorzędny i co najmniej 2 lata doświadczenia zawodowego po ukończeniu studiów drugiego stopnia albo jednolitych studiów magisterskich – w przypadku ubiegania się o przyjęcie na kolejny kierunek studiów pierwszego lub drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie.

2. W przypadku absolwentów kolegiów nauczycielskich, nauczycielskich kolegiów języków obcych oraz kolegiów pracowników służb społecznych przystępujących do potwierdzenia efektów uczenia się nie jest wymagane spełnienie warunku pięcioletniego doświadczenia zawodowego.

3. W wyniku potwierdzenia efektów uczenia się można zaliczyć studentowi nie więcej niż 50% punktów ECTS przypisanych do danego programu kształcenia określonego kierunku, poziomu i profilu kształcenia.

4. Liczba studentów na danym kierunku, poziomie i profilu kształcenia, którzy zostali przyjęci na studia na podstawie najlepszych wyników uzyskanych w procesie potwierdzenia efektów uczenia się, nie może być większa niż 20% ogólnej liczby studentów na tym kierunku, poziomie i profilu kształcenia".

Art. 42:

„Senaty uczelni są obowiązane, w terminie do dnia 30 czerwca 2014 r., podjąć uchwały w sprawach, o których mowa w art. 170f ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą".

3a. Szanse

Jakie szanse dla jednostki – zdaniem władz jednostki i Zespołu Zapewniania Jakości Kształcenia – wynikają z proponowanych przez MNiSzW rozwiązań prawnych?

Proponowane rozwiązania mogą sprzyjać podejmowaniu studiów przez osoby z doświadczeniem zawodowym, które bez tych ułatwień nie poszłyby w ogóle na studia. Przepisy te mogą umożliwiać także pogodzenie pracy zawodowej ze studiowaniem. (dziekan)

IFK: Trudno przypuszczać, by proponowane przepisy wpłynęły znacząco na obraz studiów w IFK – specyfika studiów filologicznych, wymagających dojścia do zaawansowanej znajomości języków klasycznych, wyklucza raczej możliwość potwierdzenia efektów uczenia się bez odbycia studiów.

IKP: Proponowane zmiany umożliwiają rozszerzenie potencjalnego naboru na kierunki studiów na osoby z grup wiekowych 25+.

IPS: - zwiększenie atrakcyjności studiów sprofilowanych zawodowo i praktycznie;

- poszerzenie kręgu adresatów, do których kierowane są studia (nie tylko maturzyści, ale także osoby starsze już aktywne zawodowo), a co za tym idzie potencjalne zwiększenie liczby kandydatów.

ISZiP: Jeżeli zostanie utrzymana płatność za drugi i kolejny kierunek, to niczego to nie zmieni. Absolwenci z doświadczeniem zawodowym będą poszukiwać raczej studiów podyplomowych sprofilowanych zawodowo, a nie zapisywać się na pełny program.

KJOWPiB: Potencjalnie może to zwiększyć liczbę osób chętnych do podjęcia studiów. W przypadku naszej jednostki nie spodziewamy się jednak, by napływ kandydatów z doświadczeniem zawodowym był znaczący.

3b. Zagrożenia

Jakie zagrożenia dla jednostki – zdaniem władz jednostki i Zespołu Zapewniania Jakości Kształcenia – wynikają z proponowanych przez MNiSzW rozwiązań prawnych?

Proponowane rozwiązania mogą prowadzić do nadużyć w uznawaniu zawodowych kwalifikacji (brak narzędzi pozwalających na stuprocentową weryfikację). (dziekan)

IFK: W przypadku studiów tak zakorzenionych w europejskiej kulturze akademickiej, jak filologia klasyczna, niesłuszne wydaje się sugerowanie studentom, że jakąś część wiedzy nabywanej w czasie studiów filologicznych mogliby uzyskać poza tymi studiami.

IKP: RPL stanowić może czynnik odbierający kształceniu uniwersyteckiemu swoistość i unikalność na tle innych form kształcenia i zdobywania wiedzy, co w dalszej perspektywie może prowadzić do zaprzepaszczenia celowości i misji uniwersytetu we współczesnym systemie społecznym. To z kolei może skutkować radykalnym zmniejszeniem zapotrzebowania społecznego w odniesieniu do grupy nauczycieli akademickich, co oznacza potencjalną redukcję zatrudnienia, a zatem skutek przeciwny do zamierzonego.

IPS: - brak mechanizmów weryfikowania efektów uczenia się, co może prowadzić do licznych nadużyć (w procesie rekrutacji oraz w procesie dokumentowania przebiegu studiów).

ISZiP: To kolejny krok podważający kształcenie uniwersyteckie. Przy zastosowaniu się do litery zmian w ustawie, może się okazać, że część studentów nie chodzi na zajęcia, że trzeba zamykać przedmioty itd., a zaliczenie można uzyskać na podstawie rozmaitych doświadczeń. W efekcie podważa to kompetencje kadry, neguje wartość studiowania, co rezultacie obniży to jakość uczenia i pozycję uniwersytetu, sprowadzając go do roli instytucji certyfikującej pewne umiejętności i kompetencje. To niedobra praktyka.

KJOWPiB: Trudności w weryfikowaniu efektów uczenia się.

PODSUMOWANIE (przewodnicząca WZZJK)

1. Działania związane z niżem demograficznym

Jednostki Wydziału starają się przeciwdziałać skutkom niżu demograficznego zasadniczo poprzez namysł programowy i próbę „uatrakcyjnienia" czy „modernizacji" programu (w tym poprzez zajęcia praktyczne i współpracę z otoczeniem zewnętrznym). Drugą strategią jest „promocja", a więc zwiększanie obecności oferty edukacyjnej jednostek w różnych obiegach komunikacyjnych (zwłaszcza w liceach oraz internecie – w mediach społecznościowych i na  portalach o określonej tematyce); także poprzez udział w imprezach otwartych lub ich organizowanie. Na uwagę zasługuje strategia IFK, który dąży do zachowania studiów klasycznych w ich obecnym kształcie (dziedzictwo kultury wymagające obrony). Pozostałe kierunki studiów mogą w najbliższym czasie – skutkiem działań promocyjnych i modernizacyjnych – w dużym stopniu zmienić swój charakter i związki z tradycją.

W namysł programowo-strategiczny we wszystkich jednostkach zaangażowana jest w pewien sposób cała społeczność (również studenci), jednak decyzje należą do osób na stanowiskach kierowniczych.

2. RPL

Doświadczenie jednostek w uznawaniu efektów kształcenia osiągniętych poza kształceniem akademickim jest ograniczone. Niektóre jednostki uznawały tego typu efekty przy zaliczaniu zajęć z języków obcych, praktyk, zajęć specjalizacyjnych (zwłaszcza o charakterze warsztatowym), z rzadka konwersatoriów specjalistycznych, objazdów itp. Brak doświadczeń w uznawaniu efektów osiągniętych poza kształceniem akademickim jako ekwiwalentów podstawowych modułów programu studiów. Przedstawiciele jednostek nie widzą też takiej potrzeby ani możliwości (nie sądzą, by efekty osiągnięte gdzie indziej były ekwiwalentne; wskazują też na trudności w weryfikacji tej ekwiwalencji, możliwość nadużyć i obniżenia poziomu studiów). Idea RPL postrzegana jest raczej jako zagrożenie dla społecznej pozycji i tradycji uniwersytetu, której wcielenie w życie mogłoby prowadzić do redukcji kadr, a w dalszej perspektywie do zmiany charakteru kształcenia akademickiego i znacznego zmniejszenia zapotrzebowania na takie kształcenie. Zaletą RPL może być – zdaniem przedstawicieli jednostek – ułatwienie procesu studiowania osobom pracującym, zwłaszcza z innych niż dotychczas przeważające na studiach grup wiekowych. Jednocześnie przedstawiciele jednostek nie sądzą, by praktyki RPL zachęciły do podjęcia studiów wiele takich osób, zwłaszcza w przypadku studiów, które nie są sprofilowane zawodowo i praktycznie.   

4. Załączniki (pomocne UZZJK w pracach nad sprawozdaniem z oceny własnej w skali całej uczelni).

Brak załączników.

Sprawozdanie, opracowane przez Wydziałowy Zespół Zapewnienia Jakości Kształcenia, zostało zaakceptowane przez Dziekana Wydziału Polonistyki w dniu 9.06.2014.

Podpis Dziekana wydziału                                                   Podpis Przewodniczącego WZZJK


Sprawozdanie z oceny własnej
– działania na rzecz zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia
odnoszące się do wewnętrznych systemów zapewniania jakości kształcenia
w powiązaniu z misją i strategią Uniwersytetu i jego jednostek (2013)

 


1. Opis

1) Czy przyjęta została (a jeśli tak, to kiedy) uchwała rady wydziału w sprawie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia, zgodnie z § 2 ust. 3 Zarządzenia nr 76 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 4 grudnia 2012 r. w sprawie systemów zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia na wydziałach oraz w innych jednostkach organizacyjnych prowadzących studia na Uniwersytecie Warszawskim (dalej: Zarządzenie nr 76)?

Uchwała Rady Wydziału w sprawie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia została przyjęta dnia 14.05.2013 r. Uchwała oraz tekst systemu zapewniania jakości i schemat jego funkcjonowania w załącznikach 1, 2, i 3. W załącznikach 4 i 5 uchwała Rady Wydziału w sprawie koncepcji kształcenia na Wydziale oraz tekst koncepcji kształcenia.

2) Jakie ustalono zasady współdziałania między władzami wydziału a Wydziałowym Zespołem Zapewniania Jakości Kształcenia w pracach nad wewnętrznym systemem zapewniania jakości kształcenia (zgodnie z § 2 ust. 1 Zarządzenia nr 76)?

System zapewniania jakości kształcenia został przygotowany przez członków WZZJK (odpowiedzialność za konsultacje w instytutach, z doktorantami i ze studentami), przewodniczącą WZZJK (zaproponowanie rozwiązań sprawdzonych w poszczególnych instytutach jako ogólnowydziałowych), prodziekanem Wydziału ds. studenckich, dydaktycznych i studiów doktoranckich (ustalanie rocznego  harmonogramu prac na Wydziale i nadanie ostatecznego kształtu przygotowanym dokumentom) oraz pełnomocnikiem dziekana ds. Krajowych Ram Kwalifikacji (opracowanie zasad dyplomowania i koncepcji kształcenia na Wydziale). W pracach nad systemem uczestniczyła Komisja Dydaktyczna Wydziału (rola konsultacyjna). System został zweryfikowany przez uniwersyteckie Biuro ds. Jakości Kształcenia.

3) Czy w ramach prac nad systemem prowadzono konsultacje?
    a) Jeśli tak, to z kim i jaki był ich cel?
        Czy uwzględniały rozmowy z przedstawicielami otoczenia społecznego jednostki?
    b) Jeśli nie, to dlaczego?


Nie przeprowadzono szerszych konsultacji poza Wydziałem podczas prac nad tekstem systemu, jednak system (i cała koncepcja kształcenia) powstała i jest na bieżąco modyfikowana we współpracy z licznymi partnerami społecznymi. Jednym z istotnych zadań podczas prac nad kształtem systemu było uporządkowanie danych na temat współpracy zewnętrznej Wydziału.

4) Czy w ramach prac nad systemem prowadzono analizy?
    a) Jeśli tak, to jakie, jaki był ich cel, kto je przeprowadzał?
        Czy dotyczyły otoczenia społecznego jednostki?
    b) Jeśli nie, to dlaczego?


W systemie wykorzystano i zmodyfikowano rozwiązania sprawdzone na Wydziale oraz doświadczenia i opinie przedstawicieli różnych wydziałowych ciał. Nie przeprowadzono dodatkowych analiz (poza tymi, które opracowywane są na bieżąco przez różne ciała, np. analityczne sprawozdania z rekrutacji na kierunki oferowane przez Wydział i inne pokrewne kierunki). Uznano, że przy formułowaniu trzonu systemu obecna wiedza o funkcjonowaniu Wydziału i jego otoczeniu społecznym jest wystarczająca.

5) Czy (a jeśli tak, to w jaki sposób) zweryfikowano zgodność opisu wewnętrznego systemu zapewniania jakości z regulacjami Zarządzenia nr 76?

W wewnętrznym systemie uwzględniono wszystkie regulacje Zarządzenia nr 76.

6) Czy i w jaki sposób – jeśli wydział ma już sformułowane i przyjęte uchwałami rady wydziału misję, strategię i koncepcję kształcenia – zweryfikowano funkcjonalność wewnętrznego systemu zapewniania jakości wobec celów zawartych we wspomnianych trzech dokumentach?

Uchwałę w sprawie misji i strategii Wydziału Polonistyki Rada Wydziału przyjęła 19.03.2013 r., więc stanowiły one ważny punkt odniesienia podczas tworzenia systemu. Uchwała oraz tekst misji i strategii w załącznikach 6 i 7.

7) Czy i w jaki sposób – jeśli wydział nie ma jeszcze sformułowanych i przyjętych uchwałami rady wydziału misji, strategii i koncepcji kształcenia – zharmonizowano prace nad tymi dokumentami oraz nad wewnętrznym systemem zapewniania jakości?

Por. punkt 6.

8) Czy i w jaki sposób – jeśli struktura wydziału obejmuje jednostki realizujące odrębne programy kształcenia – uzyskano spójność wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia na poziomie ogólnowydziałowym oraz na poziomie jednostek składowych?

W systemie zaznaczono, że Instytuty kierunkowe Wydziału zachowują samodzielność organizacyjną w zakresie niezbędnym dla ich działania. Określono jednak wspólny harmonogram rocznych prac niezbędnych dla doskonalenia jakości (ankietyzacje, hospitacje, sprawozdania z realizacji efektów kształcenia i z rekrutacji) oraz ramy formalne istotnych procedur i kształt dokumentów (zasady dyplomowania i archiwizacji prac dyplomowych, wzory ankiet i arkuszy hospitacji).

9) Czy i w jaki sposób zweryfikowano, czy jasno określono i rozdzielono kompetencje w ramach wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia (ze szczególnym określeniem zaangażowania władz wydziału oraz wydziałowego zespołu zapewniania jakości kształcenia)?

W dokumencie wskazano jasno (w punktach) interesariuszy systemu i przypisano im zakresy odpowiedzialności. Określono też zasady współpracy przy kolejnych weryfikacjach systemu.  

10) Czy i w jaki sposób zweryfikowano, czy cele, zadania i struktura wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia są przejrzyste i zrozumiałe dla studentów, nauczycieli akademickich, administracji wydziału i partnerów reprezentujących otoczenie społeczne?

Kształt systemu, poszczególne rozwiązania i forma dokumentów były konsultowane (a raczej stworzone przy współudziale) studentów, doktorantów i przedstawicieli Instytutów. Sprawy dotyczące toku studiów konsultowano z administracją Wydziału.

11) Co ile czasu, w jaki sposób i przez kogo dokonywana będzie weryfikacja skuteczności i funkcjonalności wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia?

Weryfikacja systemu będzie dokonywana corocznie przez WZZJK w porozumieniu z prodziekanem ds. studenckich, dydaktycznych i studiów doktoranckich oraz pełnomocnikiem dziekana ds. Krajowych Ram Kwalifikacji. Zmiany w systemie muszą zostać zatwierdzone przez Radę Wydziału Polonistyki.

2. Dobre praktyki w ocenianej dziedzinie (rozwiązania sprawdzone i godne upowszechnienia).

W systemie jakości przyjęto rozwiązania zmierzające do zacieśnienia współpracy z partnerami zewnętrznymi (przygotowane przez Instytuty zestawienia dotyczące współpracy zewnętrznej mogą służyć jako baza praktyk dla studentów i absolwentów) oraz rozszerzania otwartego dostępu do prac naukowych (najlepsze prace dyplomowe będą umieszczane w repozytorium UW).

We wrześniu 2013 Wydział przygotował dokumenty na „konkurs na dofinansowanie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni lub uczelni nieposiadających podstawowych jednostek organizacyjnych w zakresie wdrażania systemów poprawy jakości kształcenia oraz Krajowych Ram Kwalifikacji" (konkurs ogłoszony przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa wyższego 2.07.2013 r.).

3. Harmonogram działań w celu ulepszenia dotychczasowych lub [ew. oraz] przyjęcia nowych rozwiązań zapewniających i doskonalących jakość kształcenia w ocenianej dziedzinie.

Plany projakościowe Wydziału na najbliższe lata:

  1. Uruchomienie warsztatu etnograficznego „Absolwent", w ramach którego studenci pod okiem doświadczonych metodologów przeprowadzą wywiady z absolwentami Wydziału, przeprowadzą analizy reprodukcji społecznej i poszerzą bazę współpracowników zewnętrznych Wydziału.
  2. Uruchomienie platformy internetowej z tekstami naukowymi do użytku dydaktycznego/naukowego.
  3. Rozszerzenie oferty studiów podyplomowych i studiów II stopnia.

4. Załączniki (pomocne UZZJK w pracach nad sprawozdaniem z oceny własnej w skali całej uczelni).

  1. Uchwała Rady Wydziału w sprawie wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia na Wydziale Polonistyki
  2. Wewnętrzny system zapewniania jakości kształcenia na Wydziale Polonistyki
  3. Schemat funkcjonowania systemu jakości na Wydziale Polonistyki
  4. Uchwała w sprawie koncepcji kształcenia na Wydziale Polonistyki
  5. Koncepcja kształcenia na Wydziale Polonistyki
  6. Uchwała w sprawie misji i strategii Wydziału Polonistyki
  7. Misja i strategia Wydziału Polonistyki


Sprawozdanie, opracowane przez Wydziałowy Zespół Zapewnienia Jakości Kształcenia [lub Zespół Zapewnienia Jakości Kształcenia], zostało zaakceptowane przez Dziekana wydziału
 

załączniki

Sprawozdanie z oceny własnej – działania na rzecz zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia związane  z projektowaniem misji i strategii wydziału (2012)

1. Opis

A. Misja
Wydział nie ma sformułowanej misji.

B. Strategia
Wydział nie ma sformułowanej strategii.

C. Programy kształcenia

Czy koncepcja i cel programów kształcenia na studiach I i II stopnia, studiach doktoranckich oraz studiach podyplomowych  zostały opracowane w oparciu o prowadzone przez wydział badania naukowe, analizę możliwości kadrowych i finansowych oraz potrzeb uczelni i partnerów społecznych (np. pracodawców, organizacji pozarządowych, samorządu lokalnego itd.).
Czy ogólne cele kształcenia opracowano w oparciu o analizy przewidywanych możliwości zatrudnienia i kontynuacji kształcenia przez absolwentów studiów?
Czy uwzględniono wizję miejsca absolwenta na rynku pracy określoną przy współpracy z nauczycielami akademickimi, studentami oraz partnerami społecznymi (jakimi?)?
Czy dokonano analizy celowości prowadzenia studiów, w szczególności wskazując różnice w stosunku do innych oferowanych przez Uniwersytet Warszawski programów kształcenia, odznaczających się podobnie zdefiniowanymi celami i efektami kształcenia?


Wydział Polonistyki należy do największych wydziałów Uniwersytetu Warszawskiego. Jego strukturę współtworzy obecnie kilka dużych instytutów: Instytut Literatury Polskiej, Instytut Polonistyki Stosowanej, Instytut Języka Polskiego (prowadzące studia polonistyczne i logopedyczne), Instytut Kultury Polskiej (prowadzący studia kulturoznawcze), Instytut Filologii Klasycznej (prowadzący filologiczne studia klasyczne), Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej (prowadzący studia slawistyczne), Katedra Językoznawstwa Ogólnego, Wschodnioazjatyckiego Porównawczego i Bałtystyki (prowadząca studia bałtystyczne) oraz Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum" (Centrum prowadzi podyplomowe studium glottodydaktyczne oraz kursy języka polskiego dla cudzoziemców).

W roku 2012 w związku z koniecznością dostosowania programów studiów do krajowych ram kwalifikacji na Wydziale opracowano wnioski o otwarcie następujących kierunków studiów:

  • filologia polska, specjalności: literaturoznawczo-językoznawcza (studia I i II stopnia, również studia niestacjonarne – obecnie jedyne studia niestacjonarne na wydziale), literatura i kultura polska w perspektywie europejskiej i światowej (studia I i II stopnia), logopedia (studia II stopnia); specjalizacje (na studiach I stopnia): filologia dla mediów, redaktorsko-wydawnicza, nauczycielska, glottodydaktyka,
  • logopedia ogólna i kliniczna (studia I stopnia); specjalizacje: nauczycielska, glottodydaktyczna,
  • filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie, specjalności: filologia klasyczna (studia I i II stopnia), literatura i kultura Renesansu (studia II stopnia); specjalizacje: nauczycielska (studia I i II stopnia), edytorska (studia I stopnia),
  • slawistyka, specjalności: bohemistyka, bułgarystyka, kroatystyka, serbistyka, słowacystyka, słowenistyka (studia I i II stopnia),
  • filologia bałtycka, specjalności: lituanistyka (specjalność główna, studia I i II stopnia), lettonistyka (specjalność dodatkowa, studia I i II stopnia)
  • kulturoznawstwowiedza o kulturze (studia I i II stopnia); specjalizacje (studia II stopnia) animacja kultury, kultura wizualna.

Wszystkie studia prowadzone na Wydziale lokuja się w obszarze nauk humanistycznych (w przypadku logopedii również w niewielkim stopniu w obszarze nauk medycznych) i są studiami o profilu ogólnoakademickim. Mimo tak sformułowanego profilu komponent zajęć dających umiejętności praktyczne jest znaczny, zwłaszcza w programach studiów I stopnia (liczne zajęcia specjalizacyjne, obowiązkowe na wszystkich kierunkach praktyki). Kierunki studiów prowadzone na wydziale są unikatowe – bądź to ze względu na podejmowaną problematykę, bądź stosowane metodologie badawcze i formułę propozycji dydaktycznych. We wnioskach o prowadzenie kierunków studiów owa unikatowość została precyzyjnie opisana. Wszystkie wnioski otrzymały wysoką ocenę Komisji Rektorskich ds. oceny programów kształcenia.

Studia prowadzone na Wydziale – choć wielodziedzinowe – skupiają się na zagadnieniach językoznawczych, literaturoznawczych i kulturoznawczych, wyposażając absolwentów w specjalistyczne kompetencje badawcze, językowe, redakcyjne, pisarskie, komparatystyczne, translatorskie, medialne oraz umiejętność prowadzenia międzykulturowego dialogu. Wszystkie kierunki umożliwiają zdobycie umiejętności popularyzatorskich, animacyjnych bądź nauczycielskich. Wydział Polonistyki kształci kadry dla instytucji rządowych, samorządowych, oświatowych, pozarządowych, wydawnictw, szeroko rozumianych mediów oraz ośrodków działających w sferze współpracy międzykulturowej. Misją Wydziału jest rozwijanie wiedzy o kulturze polskiej i języku polskim, z uwzględnieniem wielokulturowej tradycji i historii Europy oraz wiedzy o kulturach i językach obcych, w szczególności krajów słowiańskich oraz ościennych.

W roku akademickim 2012/13 Wydział nie otworzył nowych kierunków studiów: wnioski o otwarcie studiów dotyczyły studiów już prowadzonych, których program dostosowano do wymogów krajowych ram kwalifikacji. Wszystkie programy studiów zostały zmienione w niewielkim stopniu, zwłaszcza na studiach I stopnia (na niektórych kierunkach, na przykład na slawistyce, na studiach II stopnia wprowadzono poważniejsze zmiany programowe) – zmiany polegały głównie na rezygnacji z narzucanych przez standardy kształcenia przedmiotów, które jednostki uznały za zbędne, i wprowadzeniu w to miejsce przedmiotów nowych. Opracowano też pewne podnoszące jakość kształcenia rozwiązania szczegółowe (np. wprowadzenie języka kierunkowego jako wykładowego w przypadku studiów slawistycznych, położenie większego nacisku na naukę kompetencji pisarskich na studiach polonistycznych i kulturoznawczych). Korekty wymagała zawsze punktacja ECTS, głównie ze względu na nowy sposób punktowania niektórych przedmiotów obowiązkowych (wychowanie fizyczne) oraz nacisk, który położono na równe obciążenie studentów pracą w każdym semestrze. W przypadku niektórych kierunków zmianie uległa ich nazwa, człony nazwy lub specjalności (slawistyka, kulturoznawstwo – wiedza o kulturze, specjalizacje polonistyczne). Niewielki zasięg zmian spowodowany był narzuconym odgórnie tempem prac, które nie pozostawiło czasu na głębszy namysł, oraz biurokratycznym wymiarem nowych przepisów, zmuszającym raczej do koncentracji na sprawach technicznych: sumowaniu punktów ECTS, wypełnianiu tabel, sprawdzaniu zgodności skomplikowanych oznaczeń poszczególnych efektów kształcenia. Język nowej biurokracji spotkał się z jednoznaczną negatywną oceną instytutów Wydziału: wskazywano na jego standaryzujący i wyjaławiający z treści charakter, uciążliwe i odciągające od merytorycznych zadań procedury oraz brak elastyczności (szczególnie uciążliwy w przypadku punktacji ECTS, której sztywne przypisanie do określonych treści i etapów kształcenia sprawia, że punktacja ta staje się miarą abstrakcyjną i arbitralną).

Inną istotną przyczyną braku fundamentalnych zmian w programach studiów był fakt, że prowadzone na Wydziale studia sprawdziły się – program opracowywany był w toku wieloletniego namysłu nad dydaktyką Wydziału, w związku z badaniami naukowymi pracowników i we współpracy z otoczeniem społecznym. Problemem Wydziału nie jest brak kompetentnej kadry, prowadzącej badania w dziedzinach związanych z kierunkami studiów – kompetencje kadry i poziom badań naukowych są bardzo wysokie, co potwierdzone zostało w ocenie parametrycznej jednostek, w której Wydział uzyskał najwyższą kategorię. Problem stanowi brak elastyczności w sposobie rozliczania pensum dydaktycznego oraz rozrost związanego z dydaktyką systemu biurokratycznego: pracownicy są przeciążeni, prowadzą wiele zajęć kursowych i nie zawsze mogą poświęcić dostatecznie dużo czasu autorskim zajęciom, bezpośrednio związanym z badaną przez problematyką. Instytuty wskazują także na trudności związane z realizacją pensum doktoranckiego: zmieniające się przepisy, programy studiów i modele finansowania studiów doktoranckich prowadzą do sytuacji, w których (w zależności od zmiennych okoliczności i kierunku studiów) doktoranci są przeciążeni dydaktycznie lub przeciwnie: instytuty nie mogą im zaproponować zajęć, dzięki którym wypełnią swe obowiązki dydaktyczne. Również w przypadku praktyk dydaktycznych doktorantów elastyczność ich rozliczania byłaby wskazanym rozwiązaniem.

Kłopoty związane z pensum pracowników i dotychczasowym sposobem obliczania dotacji stacjonarnej (zależnej od liczby studentów) dały o sobie znać przy pracach związanych z uzgadnianiem programów studiów z krajowymi ramami kwalifikacji. Problemem okazało się utworzenie dostatecznej (przewidywanej przez nowe regulacje)  liczby grup zajęć fakultatywnych, zwłaszcza przez jednostki małe, nie dysponujące bardziej rozbudowaną kadrą. Problemy kadrowe (w szczególności brak funduszy na zatrudnianie uzdolnionych absolwentów studiów doktoranckich) są również podstawową przeszkodą dla stworzenia atrakcyjnych programów z licznymi ścieżkami tematycznymi i specjalizacjami do wyboru dla studentów.

Ten problem wiąże się ściśle z innym, wskazywanym przez wszystkie w zasadzie instytuty: trudnością opracowania funkcjonalnej, spójnej merytorycznie i atrakcyjnej formuły studiów II stopnia. Jednostki wciąż mają trudność w odpowiedzi na podstawowe pytania: czy studia te są kontynuacją studiów I stopnia, czy studiami dla absolwentów innych kierunków (studenci mają w tym względzie różne oczekiwania), czy studia II stopnia przygotowują raczej do pracy naukowej (a więc podjęcia studiów III stopnia), czy powinny mieć raczej charakter specjalistyczny, specjalizacyjny? Większość specjalizacji Wydział oferuje na studiach I stopnia; większość sił dydaktycznych lokowana jest w bogatych programowo (czasem aż nadto rozbudowanych – ze względu na wymogi związane z punktacją ECTS) studiach I stopnia i realizowanych na nich przedmiotach o charakterze podstawowym. Dla rozbudowy studiów II stopnia brak sił dydaktycznych, brak też jasnej koncepcji tych studiów – również na poziomie dotyczących ich przepisów prawnych. W obecnej sytuacji (finansowej, administracyjnej, kadrowej) Wydziałowi grozi poważniejsze niż do tej pory zaburzenie równowagi i powiązania między misją dydaktyczną i misją badawczą. Dodatkowym kłopotem okazał się sformułowany w KRK wymóg opanowania przez absolwentów studiów II stopnia języka obcego na poziomie B2+. Brak wsparcia ze strony uczeni i Szkoły Języków Obcych (studentom nie przyznano żetonów) szczególnie odczuły kierunki duże, takie jak filologia polska, które nie mają możliwości kadrowych ani finansowych, by zapewnić studentom wymaganą liczbę zajęć z języka obcego na poziomie B2+.

Ponadto studenci filologii polskiej sygnalizują niedostatek atrakcyjnych i przygotowujących do wymogów rynku pracy specjalizacji zawodowych (wyjątkiem jest specjalizacja nauczycielska) – zarówno na studiach I, jak i II stopnia. Brak ten ich zdaniem może odbić się negatywnie na rekrutacji na studia II stopnia i wart jest wspólnego namysłu pracowników i studentów.

Problem braku jasnej koncepcji celu studiów i braku kadr koniecznych dla ich realizacji dotyczy w jeszcze większym stopniu studiów III stopnia. Czy studia te służą reprodukcji kadr naukowych i winny być budowane wedle tradycyjnego modelu, czy powinny to być studia specjalistyczne z rozbudowaną ofertą dydaktyczną? Doktoranci udzielają różnych odpowiedzi na te pytania, a obecny kompromisowy i uwikłany w sprzeczności roli model funkcjonowania tych studiów jest źle oceniany zarówno przez kadrę, jak i przez doktorantów. Doktoranci nie są zadowoleni z oferty dydaktycznej na studiach III stopnia – konieczności uczęszczania na zajęcia typu OGUN ze studentami niższych stopni, braku/niedoboru specjalistycznych proseminariów, braku zajęć przygotowujących do roli dydaktyka (roli tej nie może pełnić ich zdaniem warsztat emisji głosu). Pomysłem wychodzącym naprzeciw oczekiwaniom doktoranów jest „szkoła mistrzów" Instytutu Literatury Polskiej (planowane wykłady wybitnych polskich i zagranicznych profesorów). W roku akademickim 2011/12 zajęcia takie zorganizowano w Instytucie Kultury Polskiej: przedsięwzięcie zostało ocenione dobrze, lecz okazało się zbyt kosztowne, by Instytut mógł je prowadzić w trybie ciągłym. Być może rozwiązaniem jest zorganizowanie ogólnowydziałowych „wykładów mistrzów"?

Inną przeszkodą dla budowania nowoczesnej dydaktyki są problemy lokalowe i sprzętowe: obecnie wszystkie sale dydaktyczne i gabinety pracownicze powinny być wyposażone w odpowiedni sprzęt komputerowy i multimedialny – w innym wypadku realizacja pewnych zadań dydaktycznych jest po prostu niemożliwa. Niezbędne są też specjalistyczne programy komputerowe, umożliwiających prowadzenie warsztatów na studiach podyplomowych (zwłaszcza w Instytucie Polonistyki Stosowanej). Wydział wciąż nie dysponuje dostateczną liczbą pomieszczeń i odpowiednim ich wyposażeniem. W szczególnie dramatycznej sytuacji znajdują się studia bałtystyczne, które dysponują jedną salą wykładową usytuowaną w piwnicy, jednocześnie pełniącą funkcję biblioteki; zajęcia bałtystyczne odbywają się w gabinetach pracowniczych, pomieszczeniach administracyjnych i salach udostępnianych przez inne jednostki już po ułożeniu przez nie planu zajęć (co znacznie utrudnia organizację zajęć na studiach bałtystycznych). Sytuację lokalową pogarszają długotrwałe procedury likwidacji zużytego sprzętu, który przechowywany jest w ciasnych i nielicznych gabinetach pracowników. Posiadanie własnego biurka w gabinecie pracowniczym jest raczej wyjątkiem, nie normą. Dużym utrudnieniem w pracy naukowej i dydaktycznej jest też brak funduszy na zakup nowych pozycji do specjalistycznego księgozbioru (zwłaszcza w przypadku slawistów – studentom brak materiałów do opracowywania zagadnień związanych z kulturą współczesną), brak etatów administracyjnych i bibliotecznych (bałtystyka).

Mocną stroną Wydziału jest współpraca z otoczeniem społecznym w pracach badawczych i zadaniach dydaktycznych (zwłaszcza w zakresie praktyk studenckich i zajęć specjalizacyjnych). Rozbudowana sieć współpracy z instytucjami naukowymi (uniwersytety krajowe i zagraniczne, instytuty PAN) oraz innymi instytucjami życia społecznego (wydawnictwa, redakcje, szkoły, komitety olimpiad, stowarzyszenia i organizacje pozarządowe, media – nie tylko polskie) sprawia, iż – mimo braku na chwilę obecną formalnych procedur oceny programów studiów przez kompetentnych współpracowników – programy te powstają w żywej współpracy z nimi. Często tymi kompetentnymi współpracownikami są absolwenci Wydziału i instytucje ich zatrudniające.

Kolejną mocną stroną dydaktyki Wydziału są studia podyplomowe. Ich oferta jest szeroka i wciąż wzbogacana. Największe studium podyplomowe – zgodnie ze swą misją – prowadzi Instytut Polonistyki Stosowanej. Instytut prowadzi Pomagisterskie Studium Logopedyczne oraz Podyplomowe Studium Filologii Polskiej (w ramach którego oferuje moduły programowe: Redakcja językowa tekstu, Dydaktyka języka polskiego jako obcego, Komunikacja profesjonalna: wystąpienia publiczne, negocjacje, dyskusje, współpraca z mediami, Retoryka praktyczna, Język w działaniu, Słowo na ekranie, w mowie i w piśmie, Podyplomowe studia w zakresie zawodów medialnych, Logopedia – problemy pisania i czytania w szkole, Nowe media i literatura XXI wieku w nowoczesnej szkole, Nauka o języku w dydaktyce polonistycznej, Polonistyka dla nauczycieli, Specjalizacja nauczycielska). Studia podyplomowe prowadzą też Instytut Literatury Polskiej (Literatura i książka dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań nowoczesności), Instytut Języka Polskiego (Polski Język Migowy) oraz Instytut Kultury Polskiej (Studia Podyplomowe dla Nauczycieli „Wiedzy o Kulturze" i Animatorów Kultury). Wszystkie instytuty Wydziału planują w najbliższym czasie uruchomienie nowych studiów podyplomowych (między innymi translatoryjnych, krajoznawczych oraz studiów będących przedsięwzięciami międzyinstytutowymi).

2. Dobre praktyki w ocenianej dziedzinie (rozwiązania sprawdzone i godne upowszechnienia)

  • Rozbudowana i wciąż aktualizowana oferta studiów podyplomowych (zwłaszcza w Instytucie Polonistyki Stosowanej).
  • Rozbudowana oferta kursów oferowanych przez platformy internetowe, nie tylko dla studentów Wydziału (zwłaszcza przez Instytut Języka Polskiego).
  • Szeroka oferta zajęć ogólnouniwersyteckich, zaangażowanie w Festiwal Nauki (szczególnie Instytut Literatury Polskiej).
  • Szeroka współpraca międzynarodowa – naukowa i dydaktyczna (możliwość otrzymania podwójnego dyplomu na mocy umów Wydziału z kilkoma zagranicznymi uniwersytetami), w tym wzbogacenie oferty dydaktycznej o wykłady zagranicznych profesorów wizytujących (w szczególności slawistów i bałtystów).
  • Udział studentów w popularyzacji swego instytutu, premiowany punktami ECTS (Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej).
  • Wprowadzenie polityki otwartego dostępu do utworów pracowniczych i najlepszych prac magisterskich, utworzenie instytutowego internetowego repozytorium (Instytut Kultury Polskiej).
  • Coroczny udział wniosków Wydziału w konkursach Funduszu Innowacji Dydaktycznych (na rok kolejny programy dydaktyczne zgłosiły IKP – „Cyfrowy warsztat humanisty" oraz IPS – „Język polski – taki, jakim go nie znacie").
  • Aktywna działalność studencko-doktoranckich kół naukowych (organizacja konferencji, liczne publikacje).

3. Harmonogram działań w celu ulepszenia dotychczasowych lub przyjęcia nowych rozwiązań zapewniających i doskonalących jakość kształcenia w ocenianej dziedzinie

  • Rozpoczęcie dyskusji nad kształtem wydziałowych studiów II i III stopnia; przemyślenie formuły studiów I stopnia (być może warto pomyśleć o uruchomieniu międzyinstytutowych studiów o profilu literaturoznawczo-kulturoznawczym?) i oferty specjalizacyjnej (rok akademicki 2012/13).
  • Dyskusja o możliwościach rozbudowy oferty studiów podyplomowych, zwłaszcza w formule e-learningowej (być może w tego typu studia mogłaby zostać przekształcona bogata oferta znakomicie opracowanych kursów internetowych Instytutu Języka Polskiego?); istniejącym studiom podyplomowym należy zapewnić wystarczającą liczbę pomieszczeń (kłopoty mają zwłaszcza rozbudowane studia podyplomowe IPS) – rok 2012/13.
  • Dyskusja nad ofertą Wydziału dla innych kierunków studiów oraz cudzoziemców (rok akademicki 2012/13); zgłoszone propozycje: kursy w języku angielskim prowadzone przez platformę internetową dla cudzoziemców zainteresowanych kulturą polską (ekwiwalent studiów polonistycznych, oferowanych przez zagraniczne uczelnie), wprowadzenie kursu pisania pracy magisterskiej w ramach OGUN.
  • Rozpoczęcie dyskusji nad bardziej elastycznym sposobem rozliczania pensum dydaktycznego w kontekście planów zmiany sposobu przydziału dotacji na działalność dydaktyczną (projekt rozporządzenia z 12 września 2012 wprowadza nowe składniki algorytmu, takie jak dostępność wykładowców dla studentów) – rok akademicki 2012/13.
  • Dyskusja nad celowością i sposobem upowszechniania wyników ankiet studenckich, oceniających zajęcia dydaktyczne ¬– rok akademicki 2012/13.
  • Wprowadzenie na Wydziale polityki otwartego dostępu do treści naukowych oraz prowadzenie wydziałowego repozytorium, w którym zamieszczane byłyby artykuły i książki pracowników, prace doktorskie oraz najlepsze prace magisterskie (rok akademicki 2012/13).
  • Nowe opracowanie merytoryczne i graficzne strony internetowej Wydziału oraz instytutów oraz przeniesienie ich na portal UW (wkrótce szablon dla wszystkich stron wydziałowych i podstawowe narzędzie uniwersyteckiej komunikacji; możliwe uzyskanie środków z funduszy Erasmus na promocję zagraniczną uczelni) – rok akademicki 2012/13.
  • Wyposażenie w multimedia wszystkich sal dydaktycznych (harmonogram realizacji zależny od środków finansowych).
  • Uzupełnienie braków kadrowych w administracji Wydziału, zwłaszcza konieczność stworzenia etatu inżynieryjno-technicznego/naukowo-technicznego w Katedrze Językoznawstwa Ogólnego, Wschodnioazjatyckiego Porównawczego i Bałtystyki (obsługa administracyjna jednostki i jej biblioteki) oraz zapewnienia obsługi sekretariatu studiów podyplomowych w IPS (być może jeden etat wystarczyłby realizacji tych wszystkich zadań) – rok akademicki 2012/13. W kontekście możliwego wzrostu wynagrodzeń (zapowiadane podwyżki) warto przemyśleć system wynagrodzeń administracji – w ostatnim roku na Wydziale Polonistyki obniżono (ze względu na złą sytuację finansową jednostki) i tak już bardzo niskie pensje osób zatrudnionych w administracji, a liczba i waga zadań powierzanych tej kategorii pracowników systematycznie rośnie wraz z informatyzacją i towarzyszącym jej rozrostem biurokracji.  
  • Aktywna polityka promocji wydziałowych studiów, dyskusja nad strategiami rekrutacyjnymi (zwłaszcza na studia II stopnia) oraz instytucjonalizacja więzi z absolwentami Wydziału – rok akademicki 2012/13 oraz 2013/14. Zgłoszono następujące pomysły:
    • wykłady dla licealistów, działania popularyzujące naukę, zaangażowanie kół naukowych do promocji kierunków studiów,
    • organizowanie uroczystości wręczenia dyplomów licencjackich i magisterskich (na wzór promocji doktorskich),
    • zjazdy absolwentów,
    • badania losów absolwentów realizowane poprzez zajęcia z metodologii badań etnograficznych oraz stworzenie bazy instytucji zatrudniających absolwentów/instytucji współpracujących z Wydziałem (baza taka mogłaby być również bazą instytucji, w których studenci mogą odbywać praktyki).

4. Załączniki (pomocne UZZJK w pracach nad sprawozdaniem z oceny własnej w skali całej uczelni)

Brak.

Sprawozdanie, opracowane przez Wydziałowy Zespół Zapewnienia Jakości Kształcenia zostało zaakceptowane przez Dziekana Wydziału Polonistyki